Getxo gradu amaierako gizarteratze proiektu batetik jaio zen.
Donostia.- Lau taldek osatzen dute errugbi inklusiboko Bultza Liga, eta talde bakoitzak bere historia du, bere idiosinkrasia berezia, bere bizitza-lezioak. Aitor Arri, adingabeen etxeetako Gizarte Hezitzailea, bizgarrin ere lan egiten duena, Bizkaiko errugbiarekin topo egin zuen “gradu amaierako proiektu bat egin behar izan nuenean, 2016an, eta errugbiari aplikatutako mundu inklusiboa ideia interesgarria iruditu zitzaidan”.
Ibilbidea hasi zutenetik, astean behin entrenatzen dira eta lagunarteko partida ugari jokatu dituzte; beraz, “Bultza Ligak, Euskadiko Federazioaren bultzadarekin, errugbi inklusiboarentzat urrats garrantzitsua izan behar du. Desgaitasun intelektuala duten hamaika neska-mutil eta hamahiru bideratzaile ditugu (entrenatzeko eta jolasteko laguntzen dieten pertsonak). Asteazkenetan entrenatzen gara, eta jende guztia oso konprometituta dago taldearekin. Gainera, oso ondo integratu dira klubean. Batzuek eskola osatzen dute, lehen taldeko entrenatzaileari entrenatzeko materiala jartzen laguntzen diote, beste talde batzuetan laguntzen dute, klubeko partidetara jaisten dira, mundu guztiak ezagutzen ditu>>. Azaldu du.
Arrirentzat esperientzia “oso aberasgarria da. Gaztedi, Hernani, Uni Bilbao, Cullera eta Madrileko taldeekin jokatu ditugun partidak eta txapelketak. Urtero jende berria etortzen zaigu, bai jokalariak, bai bideratzaileak. Egia esan, estatu mailan ez dago ligarik. Bultzada izugarria izango da mundu inklusiboarentzat. Aitzindariak izango gara.”
Arrik esan digunez, “erraztaileen zeregina da neska-mutilekin egotea, arauak erakustea, partidak dinamizatzea, jolasa erraztea. Hamabost inklusibo hamabosten aurka jarriko bagenitu, desastrea litzateke. Horrela, ondo pasatzen dute, desgaitasuna duten eta desgaitasunik ez duten pertsonak elkartuz.”
Hernani, Jon intxausti buru duela.
“2015ean hasi ginen. Berria egunkarian Gasteizi buruzko artikulu bat ikusi genuen Ingalaterran egitekoa zen errugbi inklusiboko mundialari buruz, eta Jon Zumalaberekin batera Hernanin ere antzeko zerbait egitea pentsatu genuen, eta Gasteizera joan ginen nola egiten zuten ikustera”, azaldu du Jon Intxaustik, Espainiako selekzioarekin internazionala, Hernaniko jokalaria, El Salvadorreko jokalaria, Madrilgo eta Donibane Lohizuneko katuak.
“Desgaitasuna duten hamabi neska-mutil ditugu, mutilak zein neskak. Jokalari eta dinamizatzaileen artean 30 neska-mutil inguru ditugu, eta guretzat denak berdinak dira. Hasi ginenean, neska asko zeuden jolasteko laguntza behar zutenak. Orain bakarrik egin dezakete. Pandemiak eragin zigun eta jende askok etortzeari utzi zion. Suspertzen ari gara, eta jarraitu duen taldeak asko egin du Aurrera”. Azaldu du.
Hasieran ohikoa zen Hernaniko lehen taldeetako jokalariak inklusiboarekin entrenatzen ikustera, eta “orain beterano asko inplikatu dira, baita neska talde bat ere, jokatzen dutenek konpromezu handia dutelako. Durangoko bi neska eta Zarautzeko mutil bat datoz, eta neska-mutilekin laguntzen digute.”
Bultza Ligari dagokionez, uste du “garrantzitsua izango dela, federazioa inplikatu delako eta horrek antolatuago egotea eta ikusgarritasun handiagoa izatea ekarriko duelako, lizentziekin. Askoz kontrolatuagoa eogngo da dena. Jokalarientzat uste dute gizarteak eta federazioak berak errekonozimendu handiagoa izatea ekarriko duela, eta beteranoentzat klubari lotuta jarraitzeko modu bat izango da.”
Intxausti irakaslea da Gasteizeko Gorbeialde Hezkuntza Bereziko ikastetxe publiko batean. Aurretik, Gautenan egin zuen lan: <<Hezkuntza berezian hasi nintzen lanean, errugbi inklusibora iritsi ondoren>>. Nondik atera ditugu jokalariak? Bospasei Lantegi Batuak-etik datos, elkarrekin lan egiten dute, elkarrekin joaten dira zelaira Hernaniko txapelarekin. Mutilentzat eta familientzat beraientzat oso garrantzitsua izan da. Inklusioa, errugbiaren munduan bezala, ez dute inoiz ikusi. Hirugarren denboran, dena partekatzen da desgaitasuna eta dinamizatzaileen artean.- Beste batzuk dira.
Uni Bilbao taldean, dinamizatzaileak klubeko taldeetatik datoz.
Klub bakoitzak gauzak egiteko modu bat du eta errugbi inklusiboan gauza bera geratzen da. Aitor Jauregik, Uni Bilbao taldeko presidenteak (hamabosteko historikoa Bizkaiko hiriburuan), esan digu “errugbi inklusiboa duela lau urte iritsi zela gure klubera. Gasteiz eta Hernani zeuden ordurako. Handik gutxira iritsi ginen gu eta gero Getxo. Hamabi bat neska-mutil ditugu, dinamizatzaile kopuru berberaz gain, eta horiek laguntzen diete zelaian eta entrenamenduetan. Klubeko taldeetatik datoz, esan du.”
Beherakada bat jasan zutela diote pandmian, “uste dut denak bezala. Normalean, adimen urritasuna duten haurrak izaten ditugu. Ondoren, gizonezko eta emakumezko seniorren edo 18 urtez azpikoen jarduneko jokalariek laguntzen digute. Asteazkenetan entrenatzen gara 6tatik 7:15etara, El Fangoko instalazioetan.”
Hainbat talderekin jokatu dute, “Getxorekin kontzentrazioa egin genuen. Lau kluben artean partidak gurutzatzen ari gara. Desgaitasuna duten jokalariak Gorabidetik (Down sindromea) eta Apnabitik (adimen-desgaitasuna) iritsi zaizkigu. Ez dugu arazorik taldeak osatzeko. Entrenatzaileak Santi Mercado eta ni neu gara. Espainiako Federazioaren gonbidapen bat dugu, errugbi inklusiboari buruzko hausnarketa-jardunaldi bat egiteko maila nazionalean, ahal den neurrian hobetzen saiatzeko.
Uni Bilbao kluba da Euskadin lizentzia gehien dituen klubetako bat, gehien dituena baizik, 400 lizentzia guztira, eskoletatik hasi eta senior kategorietaraino, bai gizonetan, bai emakumeetan. <<Errugbi inklusiboarekin nabaritu dugu gurasoen eta familien inplikazioa erabatekoa dela, eta irekita jarraitzen dugu taldean izena eman nahi dutenetzat>>.
Gaztedi, aitzindariak Euskadin eta nazio mailan.
Moises San Mateosi galdetzen badiozu, zeina errugbiko Gaztediko arduraduna baita, irribarren batekin eta galdera batekin erantzungo dizu: “zein jarri nahi didazu?”. Hala izan da eta hala izaten jarraitzen du Gasteizko klubean. “Denbora asko daramagu errugbi inklusiboarekin. Bere berezitasunak ditu eta hasieran kosta egin zitzaigun antolatzea. Euskadin lehenak izan ginen errugbi inklusiboa klubetan sartzen, eta uste dut nazio mailan ere bai. Ezinbesteko istorioa da, errugbiaren munduan ohikoa ez den beste lan bat”, komentatzen du.
Zortzi urte lehenago hasi zen. “Dagoeneko badugu lan-ibilbide bat dibertsitate funtzioaleko neska-mutilekin. Orain hamar bat lagun ditugu, eta beterano talde bat ere bai, bakoitzetik bana. Astean behin entrenatzen gara. Gaztedik errugbi inklusiboko mundiala antolatu zuen Gasteizen 2017an, eta mila pertsona inguru elkartu ziren bertan. Argentina, Ingalaterra, Eskozia, Irlanda, Frantzia, Italia eta Espaniako taldeak egon ziren. Dena oso ondo atera zen eta errugbi inklusiboari ikusgarritasuna ematea lortu genuen. Errugbi inklusiboko lehen mundiala Brfradfor-en (ingalaterran) jokatu zen. Asko kostatu zaigu une batzuetan taldea mantentzea, baina hor jarraitzen dugu.”
“Down-en sindromearen jarduera batetik sortu zen taldea, eta gero adimen-urritasuna zuten neskak iritsi ziren. Ezintasunak dituzten pertsonak ditugu. Hernanira joan ginen jolastera, hedabideetan elkar ezagutzera eman genuen. Guztira hemezortzi talde ditugu klubean eta errugbi inklusiboa bat gehiago da. Orain Bultza liga denaren hazia erein zuten.”